Katersugaasiviit kulturikkullu kingornussat

Illoqarfinni annerni amerlanerni nunaqarfinnilu ataasiakkaani katersugaasiveqarpoq. Nunatta Katersugaasiviata saniatigut 23-nik katersugaasiveqarpoq, tassunga ilaallutik eqqumiitsuliornermik katersugaasiviit marluk. Katersugaasiveeqqat amerlanersaat pisortaqarput marlussunnik sulisoqarlutik.

Katersugaasiveeqqat

Katersugaasiveeqqat amerlanersaat innuttaasut eriaginninnissamut piumassuseqarluarnerisa kingunerisaannik pilersinneqarsimapput. Katersugaasiviit illoqarfiup pisoqartaaniinnerupput oqaluffitoqqani, niuertut illutoqaanni allanilu illuni oqaluttuarisaanermut pingaaruteqartuni.

• Upernaviup Katersugaasivia
• Qaqortup Katersugaasivia
• Ilulissani Katersugaasivik
• Narsap Katersugaasivia
• Sisimiuni Kangerlussuarmilu katersugaasiviit
• Maniitsup Katersugaasivia
• Aasiaat Katersugaasiviat
• Qaanaap Katersugaasivia
• Qasigiannguit Katersugaasiviat
• Paamiut Katersugaasivia
• Nanortallip Katersugaasivia
• Uummannap Katersugaasivia
• Ammassaliup Katersugaasivia
• Qeqertarsuup Katersugaasivia
• Nalunaarasuartaateqarnermut Katersugaasivik
• Kangaamiut Katersugaasiviat
• Nuutoqaq
• Niels Lyngep Illua

Katersugaasiveeqqat allat

Narsarsuarmi katersugaasivik 1991-imi pilersinneqarpoq, tassani mittarfeqarfiup illuutimi ilaat katersugaasivissatut tunniummagu. Katersat siulliit tassaapput allagaatit amerikkarmiullu timmisartoqarfianni Bluie West One-p naalaanit assilisat, taavalu katersat allat. Ammarneranit massakkumut ingerlaavartumik mittarfeqarfeqarnerup oqaluttuassartaanut tunngassuteqartunik katersisoqarpoq. Taamatuttaaq aamma qallunaatsiaat Kujataanut peqqaarnerannut tunngasut katersorneqartarput.

Ittoqqortoormiit katersugaasivia 4. september 1997 aallartinneqarpoq, naak pisortaqanngikkaluarluni. 1995-imi GTO-p allaffitoqaa kommunimut tunniunneqarpoq, kommunillu sulisuisa ilaasa katersugaasivik nakkutigisarpaat. Saqqummersitat ilagaat nunaqarfimmi Ittaajimmi angerlarsimaffiup pisatai, illoqarfiup atuutilerneranit assilisat taavalu nakorsaasimasup siulliup qalipagai.

Kulusummi namminerisamik katersugaasivimmik pilersitsisoqarsimavoq innuttaasunit takornarianillu takuniarneqarluartartumik. Nammineq katersanit aallaaveqarpoq. 2012-imi illu anginngitsoq aaqqissuullugu atorneqalerpoq, tassanilu ilaqutariinnit katersat saqqummersinneqartarput.

Eqqumiitsulianik katersugaasiviit

Nuummi Eqqumiitsulianik Saqqummersitsiviup saniatigut Ilulissani Eqqumiitsulianik katersugaasiveqarpoq, taavalu aamma Niels Lyngep illuani Nuummiittumi inuttaata qalipagai takuneqarsinnaapput.

Nuummi Eqqumiitsulianik Saqqummersitsivik

Svend aamma Helene Junge, Svendip 1959-imi tikinneranit eqqumiitsulianik, atuakkanik frimærkinillu pisiortortalersimapput. Ilaqutariit katersatik innuttaasunut takuneqarsinnaanngortinneqarnissaat kissaatigisimavaat 2005-imilu namminerisamik katersugaasivik ammarlugu. 2006-imi Nuup kommunianut katersatik saqqummersitsivillu tunniuppaat. Ullumi Nuummi Eqqumiitsulianik Saqqummersitsivik eqqumiitsulianik katersugaasivinni annersaavoq.

Katersat tassaanerupput qiperukkat, videoliat, imilersarissanik qalipakkat, titartakkat, kigartukkat taavalu 500 sinnerlugit qalipakkat. Katersat amerlanerpaartaat Svend aamma Helene Jungip tunniussaraat, taakku ilagalugit Emanuel A. Petersenip qalipagai, taavalu qiperukkat allat.

Taamatuttaaq massakkut allanik ilaartorneqarput, soorlu Pia Arkep suliai, Anne-Birthe Hovep, Arnannguaq Høegh-ip, Inuk Silis-Høeghip allallu eqqumiitsuliaat.

Ilulissat Eqqumiitsulianik Katersugaasivia

Nunatsinni eqqumiitsulianik katersugaasiviit siullersaat niuertup illutoqaani 1923-mi napparneqarsimasumi 15. atgust 1995 ammarneqarpoq. Siullermik Ilulissat Katersugaasivianut atavoq annerusumik qalipaasup Emanuel A. Petersenip qalipagaanik katersaateqarluni. 2004-mi immikkut pisortartaarpoq, katersugaasiviillu avissaarlutik. Tamatuma kingorna annertusiartuinnartumik illoqarfimmi innuttaasut sanaavinik pisiortortalerpoq, allamiullu sanaavinik pisiortorneq unikaallalluni ullumikkut eqqumiitsuliorneq sammineqarnerulerluni.

Kulturikkut illorsuit katersortarfiillu

Illoqarfinni annerni tamaginni katersortarfeqarpoq kulturimik sammisaqartitsiviusartunik, soorlu nipilersortarfiullutillu isiginnaartitsiviusartunik. Februarimi 1997-imi Kulturimi Illorsuaq Katuaq Nuummi ammarneqarpoq, tassanilu eqqumiitsulianik takutitsisoqartarpoq, ataatsimeersuarfiusarluni taavalu nunatsinnit nunanillu allaneersunit tusarnaartitsivittut atorneqartarluni.

Sisimiuni kulturikkut illorsuarmi Taseralimmi tamaginnik aaqqissuisoqartarpoq soorlu filmertitsinerni, oqalugiartitsinerni, nipilersornermi isiginnaartitsinermilu kateriffiusarluni.

Ilulissani Sermermiuni aamma assigiinngitsorpassuarnik kulturimut tunngasunik aaqqissuisoqartarpoq.

Paasissutissat allat

• Illulioriaaseq
• Oqaluffiit
• Kalaallit Nunaannik assilialiortut
• Hans Egede ajoqersuiartornerlu
• Hans Lynge aamma Jens Rosing
• Namminersornerullutik oqartussat (1979-2008)
• Kujataa – Nunalerineq Sermersuup sinaani
• Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu
• Nuuk
• Upperisaq upperisarsioqatigiillu
• Ukiut sorsuffiusut tungaanut nunasiaateqarneq (1721-1940)
• Kommunerujussuit tallimat
• Issittumi ilisimasassarsiortartoq Knud Rasmussen
• Nunaqarfiit
• Ileqqut oqaluttuallu
• Assilialiorneq kusanartuliornerlu
• Nunarsuarmi kingornussassaq: Aasivissuit – Nipisat

Kalaallit Nunaanni kulturi pillugu paasissutissat allat.